Home Ανακοινώσεις Δοε ΔΟΕ-ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΔΟΕ-ΕΝΙΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

ΔΟΕ-ΕΝΙΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

1.

ΘΕΜΑ: « Κείμενο ενιαίας απάντησης στην Α.Ε.Ε.» (δημοτικά σχολεία)

Συναδέλφισσες - Συνάδελφοι

Από την έναρξη της φετινής σχολικής χρονιάς, το οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα δίνει μια ιστορική μάχη για τη διαφύλαξη της παιδαγωγικής ελευθερίας και της δημοκρατίας στο ελληνικό σχολείο.

Στα πλαίσια της οργανωμένης αυτής στάσης εντάχθηκε και η αντίσταση ενάντια στις προσπάθειες της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας να επιβάλλει την τιμωρητική αξιολόγηση των νόμων 3848 και 4024 καθώς και του ΠΔ 152.

Ως πρώτο βήμα εφαρμογής επέλεξε τη γενίκευση της ΑΕΕ που είναι σαφέστατα συνδεδεμένη με την αξιολόγηση – χειραγώγηση.

Η υπογραφή του κειμένου της Ομοσπονδίας ενάντια στην Αξιολόγηση – Χειραγώγηση από το σύνολο σχεδόν των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (58.650 υπογραφές πανελλαδικά, ποσοστό 93,5%), η ακύρωση των σεμιναρίων των Σχολικών Συμβούλων για την Α.Ε.Ε. σε όλη την Ελλάδα, η δυναμική αντίδραση ακύρωσης των σεμιναρίων για την αξιολόγηση στο Υπουργείο Παιδείας μετά από μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις, οι συνεδριάσεις των συλλόγων διδασκόντων στις οποίες οι εκπαιδευτικοί αποφάσισαν να μη συμμετέχουν με τη θέλησή τους στη συγκρότηση των ομάδων εργασίας για την Α.Ε.Ε., είναι διαδικασίες μέσα από τις οποίες καταγράφηκε η συντριπτική αντίθεση του κλάδου στην επιχειρούμενη αξιολόγηση-χειραγώγηση και αυτό είναι μια πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει.

Αυτή η αντίδραση ήταν που ώθησε την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου στην επιχείρηση βίαιης επιβολής της Α.Ε.Ε. με το μνημείο αντιδημοκρατικής οπισθοδρόμησης, την εγκύκλιο της 24^ης Μαρτίου 2014.

Η απάντηση του εκπαιδευτικού κινήματος ήταν η ανάδειξη του παράνομου χαρακτήρα της εγκυκλίου ανάθεσης με την άσκηση του δικαιώματος της αναφοράς για το ότι η εντολή που έλαβαν ήταν παράνομη ενώ κηρύχθηκε διαρκής στάση εργασίας για όλους τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, για όλο το χρονικό διάστημα ως το τέλος της σχολικής χρονιάς, όταν καλούνται σε συνεδρίαση των ομάδων εργασίας.

Ταυτόχρονα το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε. έδωσε εντολή στη Νομική της Σύμβουλο για κατάθεση αίτησης ακύρωσης της εγκυκλίου του Υπουργείου.

Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε., όπως αποφάσισε, κοινοποιεί στους συναδέλφους κείμενο - απάντηση σχετικά με τη διαδικασία της Α.Ε.Ε. ώστε με συντεταγμένο τρόπο ο κλάδος να σταθεί απέναντι στις πιέσεις του Υπουργείου Παιδείας, ακυρώνοντας, μέσα από την ενιαία μορφή της απάντησης – έκθεσης, την προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να επιβάλει με μονομερείς, αυταρχικές ενέργειες την αξιολόγηση – χειραγώγηση.

Για τη σύνταξη του κειμένου χρησιμοποιήθηκαν ως βάση κείμενα Συλλόγων που κοινοποιήθηκαν στην Ομοσπονδία καθώς και ανάλογο κείμενο οδηγιών του Ι.Π.Ε.Μ. – Δ.Ο.Ε.

Σας αποστέλλουμε, επίσης, κείμενο επιστημονικής τεκμηρίωσης των θέσεων του Κλάδου για την Α.Ε.Ε. - αξιολόγηση, από το Δ.Σ. του Ι.Π.Ε.Μ. – Δ.Ο.Ε., το οποίο καταδεικνύει την επιστημονική ορθότητα των θέσεων της Ομοσπονδίας, τον αντιεπιστημονικό – αντιπαιδαγωγικό χαρακτήρα του εγχειρήματος του Υπουργείου Παιδείας και στηρίζει θεωρητικά το κείμενο – πρόταση.

Αριθ. Πρωτ. 888

Αθήνα 22/5/2014

Προς

Τους Συλλόγους Εκπαιδευτικών Π.Ε.

Α. Ταυτότητα σχολείου

Όνομα:

Οργανικότητα:

Λειτουργικότητα τη χρονιά που πέρασε:

Β. Διαδικασίες Α.Ε.Ε.

Β1. Το ιστορικό πλαίσιο

Στις ….. Απριλίου ο/η διευθυντής/ντρια του σχολείου μας συγκρότησε ομάδες εργασίας όπως τον/την υποχρέωνε η υπουργική εγκύκλιος της 24ης Μαρτίου 2014.

Στην πράξη ανάθεσης του Διευθυντή καθώς και στα κείμενα που συνέταξαν οι εκπαιδευτικοί λαμβάνοντας την εντολή συγκρότησης των ομάδων σημειώθηκε η άποψη ότι η εγκύκλιος του Υπουργείου ήταν παράνομη. Αυτό έγινε σύμφωνα με τον Υπαλληλικό Κώδικα, παρ. 2 του άρθρο 25 του Ν. 3528/2007 (όπως αναφέρει και η γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε.), όπου ορίζεται ότι « Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Όταν όμως εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτέλεση, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Η διαταγή δεν προσκτάται νομιμότητα εκ του ότι ο υπάλληλος οφείλει να υπακούσει σε αυτήν».

Β2. Το Πρόγραμμα Σπουδών ως μέτρο της σχολικής μονάδας

Το Πρόγραμμα Σπουδών αποτελεί το ρητό ή άρρητο μέτρο για τους περισσότερους από τους δείκτες σύμφωνα με τους οποίους καλούμαστε να αποτυπώσουμε με την παρούσα Γενική Εκτίμηση την Εικόνα του Σχολείου.

Ωστόσο το τρέχον πρόγραμμα σπουδών του δημοτικού σχολείου είναι διχασμένο ανάμεσα σε ένα επίσημο πρόγραμμα σπουδών που αφορά στην πλειονότητα των μαθητών και σε ένα «πιλοτικό» πρόγραμμα που αφορά περίπου το 30% του μαθητικού δυναμικού. Το πιλοτικό πρόγραμμα σπουδών είναι τόσο διαφορετικό από το επίσημο ώστε στο πεδίο του διδακτικού χρόνου να το υπερβαίνει κατά 40% στις Α΄ και Β΄ τάξεις. Ως αποτέλεσμα, στο πιλοτικό πρόγραμμα διδάσκονται μαθήματα που δεν συμπεριλαμβάνονται καν στο επίσημο πρόγραμμα (π.χ. Πληροφορική), διδάσκονται από την Α΄ τάξη μαθήματα που στο επίσημο πρόγραμμα ξεκινούν στην Γ΄ τάξη (π.χ. Αγγλικά), αφιερώνεται περισσότερος διδακτικός χρόνος σε μαθήματα (διπλάσιος χρόνος για τη Φυσική Αγωγή από την Α΄ ως και την Δ΄ και 25% επιπλέον χρόνος στην πρώτη ξένη γλώσσα στις Ε΄ και ΣΤ΄ τάξεις). Είναι επίσης αυτονόητο ότι διαφορετική βαρύτητα έχει ένα μάθημα όπως τα Μαθηματικά όταν καλύπτει τις 5 από τις 25 ώρες του συνολικού σχολικού χρόνου (επίσημο πρόγραμμα) και διαφορετική όταν καλύπτει τις 5 από τις 35 (πιλοτικό πρόγραμμα).

Αυτή η κατάσταση δημιουργεί το πρόβλημα σχετικά με το ποιο από τα δύο προγράμματα σπουδών πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο της καταλληλότητας όσων παραμέτρων συγκροτούν τη σχολική μονάδα. Γιατί είναι προφανές ότι άλλους χώρους απαιτεί π.χ. η παράλληλη διδασκαλία της φυσικής αγωγής σε δύο τμήματα και άλλους η διδασκαλία σε ένα μόνο τμήμα.

Το βασικό μέτρο λοιπόν με το οποίο καλούμαστε να κρίνουμε τη σχολική μας μονάδα έχει τεράστια προβλήματα. Δε δημιουργεί, όπως θα έπρεπε, τη σταθερή βάση λειτουργίας για το σχολείο και, παραδόξως, μένει έξω από κάθε αποτίμηση στο πλαίσιο της Α.Ε.Ε.

Β3 Η προσέγγιση της αποτύπωσης

Με δεδομένη την ακαταλληλότητα του μέτρου, επιλέγουμε να αναδείξουμε, κυρίως, τους ευρύτερους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Η επιλογή μας αυτή στηρίζεται:

Α. στο γεγονός ότι η γενική εκτίμηση της σχολικής μονάδας θα αποτελέσει το θεμέλιο για τον καθορισμό των σχεδίων δράσης της. Οφείλουμε, επομένως, να εντοπίσουμε τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων, ακόμα και αν η αντιμετώπισή τους είναι πολύ δύσκολη, παρά να καταπιαστούμε με ενέργειες που φαίνονται μεν εφικτές, αλλά δεν μπορούν να λύσουν πραγματικά προβλήματα,

Β. στην εκτίμηση ότι (με δεδομένο το ευρύτερο πλαίσιο) τα προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της σχολικής μονάδας, αντιμετωπίζονται ήδη ικανοποιητικά, και

Γ. στη θέση ότι η εξυπηρέτηση των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών μας δεν απαιτεί την ανάδειξη των μικρών διαφορών (στα «σημεία υπεροχής» ή στις «αδυναμίες» ) μεταξύ των σχολικών μονάδων, αλλά την ανάδειξη και αντιμετώπιση των βασικών αδυναμιών που δημιουργούν για τα σχολεία ένα ενιαίο πλέγμα προβληματισμών.

Β 4. Γιατί είναι ανέφικτη η χρήση τετραβάθμιας κλίμακας

Εκείνο, επίσης, που θέτει σοβαρά εκπαιδευτικά προβλήματα αλλά και ζητήματα επιστημονικότητας είναι το γεγονός ότι από το υλικό της ΑΕΕ, προτείνεται η επιλογή του εργαλείου της τετραβάθμιας κλίμακας (1-2-3-4) για την μελέτη ενός δύσκολου και περίπλοκου ερευνητικού πεδίου, όπως είναι το σχολείο και η σχολική τάξη. Η επιλογή αυτή δεν καθιστά σαφές, όπως απαιτείται στην εκπαιδευτική ερευνητική μεθοδολογία, ποιες είναι οι ποιοτικές αντιστοιχίσεις του κάθε επιπέδου, πώς διακρίνεται το σημείο μετάβασης από το ένα επίπεδο στο άλλο (ώστε να εξασφαλίζεται η διακριτότητα του καθενός), αλλά και τι αξία προσδίδεται σε αυτά από διαφορετικά ερευνητικά υποκείμενα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Για το λόγο αυτό στη διαδικασία δε χρησιμοποιούμε την τετραβάθμια κλίμακα.

Γ. Φύλλο Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου

Δεδομένα του σχολείου

Τομέας 1: Μέσα και πόροι

Δείκτης 1.1. Σχολικός χώρος, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι

Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σχολείο είναι η ύπαρξη των απαραίτητων για τη λειτουργία του οικονομικών πόρων. Η διαρκής μείωσή τους μας έχει φέρει σε πολύ δύσκολη θέση. Το σχολείο αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να περιορίζουμε, αναγκαστικά, τις παιδαγωγικές και διδακτικές μας πρωτοβουλίες σε όσες έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος.

Δείκτης 1.2 Στελέχωση του σχολείου

Το σχολείο μας κάλυψε το σύνολο των (αναγνωρισμένων) αναγκών του σε διδακτικό προσωπικό πολύ μετά την αρχή της σχολικής χρονιάς. Η κάλυψη όλων των αναγκών θα έπρεπε να ολοκληρώνεται στο τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα αποτελεί και ο ανεπαρκής τρόπος καθορισμού των ίδιων των αναγκών. Η ύπαρξη σχολικής αποτυχίας, η συγκέντρωσή της σε συνήθη κοινωνικά προφίλ και η δυνατότητα έγκαιρου εντοπισμού της, θα έπρεπε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι ανάγκες για εκπαιδευτικό προσωπικό με τρόπο που να επιδιώκει την καθολική σχολική επιτυχία. Τέλος, η μονιμοποίηση των συναδέλφων με ελαστικές σχέσεις εργασίας θα βοηθήσει την αποστολή των σχολείων, αφού με αυτόν τον τρόπο θα σταθεροποιηθούν οι ομάδες συνεργασίας στα σχολεία, θα περιοριστεί η γενικευμένη ανασφάλεια και θα ενισχυθεί η δημιουργικότητα και την αφοσίωση όλων μας.

Διαδικασίες του σχολείου

Τομέας 2: Ηγεσία και διοίκηση του σχολείου

Δείκτης 2.1 Οργάνωση και συντονισμός της σχολικής ζωής

Η διατύπωση οράματος, επιδιώξεων, στόχων και αξιών που διέπουν τη σχολική ζωή, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το γενικό εκπαιδευτικό όραμα, τις επιδιώξεις και τους στόχους της εκπαιδευτικής πολιτικής. Με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο αυτό η διατύπωση οράματος, επιδιώξεων και στόχων για κάθε σχολείο ξεχωριστά, είναι πάρα πολύ δύσκολη αφού η διαμόρφωση ενός συμμετοχικού, συλλογικού και συνεργατικού πλαισίου εργασίας όλων των παραγόντων της σχολικής ζωής υπονομεύεται από την πρακτική του διαχωρισμού τους σε αξιολογητές και αξιολογούμενους, σε ηγεσία και προσωπικό, σε ανεπαρκείς, επαρκείς, πολύ καλούς και εξαίρετους.

Δείκτης 2.2 Διαχείριση και αξιοποίηση μέσων και πόρων

Ο δείκτης αυτός δεν αντιστοιχεί σε κάποια πραγματικότητα, γιατί για να μπορεί η διαχείριση να είναι ή να μην είναι ορθολογική, θα πρέπει να υπάρχουν πόροι προς διαχείριση. Τη σχολική χρονιά που διανύουμε, οι πόροι των σχολείων ήταν τόσο περιορισμένοι, που δεν υπήρχε καμία δυνατότητα διαχείρισή τους, πέρα από την κάλυψη των άμεσων υποχρεώσεων. Σε ό, τι αφορά την αξιοποίηση των μέσων που διαθέτουν τα σχολεία, προβλήματα παρουσιάζονται στη συντήρηση τους, αφού αυτή απαιτεί πόρους που δεν υπάρχουν. Η συντήρηση των μέσων κάθε σχολείου πρέπει να καλύπτεται από τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού. Σε διαφορετική περίπτωση εγκαταλείπεται σε ένα πλήθος παραγόντων, που δε θα έπρεπε να υφίστανται στο δημόσιο σχολείο, σημαντικότερος από τους οποίους είναι η οικονομική ευρωστία των γονέων.

Δείκτης 2.3 Αξιοποίηση, υποστήριξη και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού

Ο δείκτης αυτός, όπως σε μεγάλο βαθμό και οι προηγούμενοι του ίδιου τομέα, υπονομεύει τη διαμόρφωση συμμετοχικού, συλλογικού και συνεργατικού πλαισίου εργασίας. Από την άλλη πλευρά μοιάζει να αγνοεί την πραγματικότητα των σχολείων: τις απελπιστικά περιορισμένες δυνατότητες ενδοσχολικής επιμόρφωσης, αλλά και την αποθάρρυνση που γεννά η συνεχής κοινωνική και οικονομική υποβάθμιση των εκπαιδευτικών . Η κατάργηση, αντί της επέκτασης, του επιτυχημένου θεσμού της μετεκπαίδευσης αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στο μορφωτικό αγώνα των εκπαιδευτικών της πράξης.

Τομέας 3: Διδασκαλία και μάθηση

Δείκτης 3.1 Ανάπτυξη και εφαρμογή διδακτικών πρακτικών

Η υιοθέτηση ποικίλων διδακτικών μεθόδων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των μαθητών και με το αντικείμενο της διδασκαλίας αντιμετωπίζει στο σχολείο μας, όπως και σε όλα τα άλλα, δύο εμπόδια. Η ελλιπής οικονομική ενίσχυση του σχολείου καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή διδακτικών μεθόδων που προϋποθέτουν κάποιο κόστος. Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις, η αγορά βιβλίων, χαρτών, υλικών για εργασίες και πειράματα, ή για την παρουσίαση κάποιων εργασιών, αναγκαστικά αντιμετωπίζονται ως πολυτέλεια και περιορίζονται δραστικά. Ακόμα μεγαλύτερο εμπόδιο αποτελούν τα υπερβολικά φορτωμένα αναλυτικά προγράμματα, καθώς επιβάλλουν εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς διδασκαλίας και μαζί με αυτούς τις παραδοσιακές διδακτικές μεθόδους. Μια θετική εξέλιξη στο πεδίο αυτό αποτελεί η διάχυση μεγάλης ποικιλίας διδακτικού υλικού που παράγεται από συναδέλφους της πράξης και διαδίδεται εύκολα από το διαδίκτυο στο πλαίσιο της συναδελφικότητας.

Δείκτης 3.2 Ανάπτυξη και εφαρμογή παιδαγωγικών πρακτικών και πρακτικών αξιολόγησης των μαθητών

Οι προσπάθειες αξιοποίησης διαμορφωτικών πρακτικών αξιολόγησης για την ανατροφοδότηση της διδασκαλίας εμποδίζονται από δυνάμεις που υπερβαίνουν τα όρια της σχολικής μονάδας και αφορούν τον κοινωνικό ρόλο της εκπαίδευσης στην αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων. Το σχολείο (επικυρώνοντας άνισες σχολικές επιδόσεις) συμβάλλει στην κατανομή της νέας γενιάς σε άνισες θέσεις στον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας. Χωρίς την ύπαρξη κάποιας ευρύτερης κοινωνικής, παιδαγωγικής και πολιτικής αμφισβήτησης αυτής της πραγματικότητας, κάθε αξιολόγηση μεταφράζεται από τους παραλήπτες της ως κατάταξη στην ιεραρχία της σχολικής επιτυχίας, ανεξάρτητα από τις προθέσεις των εκπαιδευτικών. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατόν να μελετηθούν οι παιδαγωγικές πρακτικές χωρίς να ληφθούν υπόψη οι παιδαγωγικές αρχές πάνω στις οποίες θεμελιώνονται. Γιατί, για να μελετήσουμε τις πρακτικές του δασκάλου οφείλουμε πρώτα να αποτιμήσουμε το αναλυτικό πρόγραμμα και το σχολικό εγχειρίδιο, στοιχεία που αναπόδραστα καθοδηγούν τον εκπαιδευτικό και οριοθετούν το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Τομέας 4: Κλίμα και σχέσεις του σχολείου

Δείκτης 4.1. Σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών και μεταξύ των μαθητών

Το φορτωμένο αναλυτικό πρόγραμμα δυσχεραίνει την υποστήριξη από το σχολείο κοινωνικών πρακτικών που ευνοούν τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Τέτοιες σχέσεις ευνοούνται, κυρίως, από δραστηριότητες που οργανώνονται στο περιθώριο της διδασκαλίας ή και από πρακτικές που αυθόρμητα γεννιούνται στα πλαίσια της διδασκαλίας. Το σχολείο οφείλει να λάβει σοβαρότερα υπόψη του τις σχέσεις αυτές, στον καταρτισμό του προγράμματος σπουδών. Σε κάθε περίπτωση, η επιστημονική στάση έναντι της ανθρώπινης συμπεριφοράς / δράσης προϋποθέτει τη μελέτη των κινήτρων της και, ιδιαίτερα, των κοινωνικών συνθηκών που γεννούν αυτά τα κίνητρα. Αυτά προφανώς δεν μπορεί να θεωρούνται αποκλειστικά σχολική υπόθεση.

Δείκτης 4.2 Σχέσεις του σχολείου με γονείς και συνεργασίες με εκπαιδευτικούς – κοινωνικούς φορείς

Η συνεργασία του σχολείου με τους γονείς δυσχεραίνεται από την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση όλο και μεγαλύτερου αριθμού γονέων (μέσα από την έκρηξη της ανεργίας, την απορρύθμιση των ωραρίων των εργαζομένων, την περαιτέρω μαζικοποίηση της φτώχειας, την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, τη διάλυση των όποιων μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας). Για τους γονείς αυτούς υπάρχουν πολύ πιο πιεστικές καθημερινές προτεραιότητες από τη συνεργασία με το σχολείο. Παράλληλα, οι γονείς μαθητών με χαμηλές επιδόσεις αποδέχονται συνήθως μοιρολατρικά την πραγματικότητα αυτή, αποφεύγοντας την αναμέτρηση μαζί της. Η δημιουργία και η δημόσια χρηματοδότηση μόνιμων αντισταθμιστικών δομών θα επηρέαζε θετικά τη δυνατότητα του σχολείου να συνεργαστεί μαζί τους.

Τομέας 5: Προγράμματα, παρεμβάσεις και δράσεις βελτίωσης

Δείκτης 5.1. Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίες υποστηρικτικές και αντισταθμιστικές παρεμβάσεις

Οι αντισταθμιστικές παρεμβάσεις είναι μια απαραίτητη πτυχή της σχολικής ζωής αν θέλουμε να υλοποιήσουμε τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών. Η φετινή περιπέτεια της ενισχυτικής διδασκαλίας, σχετικά με το δικαίωμα των εκπαιδευτικών να συμπληρώνουν με αυτή το υποχρεωτικό διδακτικό τους ωράριο, αποδεικνύει τον προβληματικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η εκπαιδευτική πολιτική το θέμα της αντισταθμιστικής αγωγής. Η ουσιαστική υποστήριξη των αντισταθμιστικών προγραμμάτων απαιτεί γενναία αλλαγή πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμούμε ότι, η λειτουργία Τμήματος Ένταξης στο σχολείο δεν έρχεται σε αντίθεση με τη λειτουργία της Παράλληλης Στήριξης αλλά και της ενισχυτικής διδασκαλίας. Αντίθετα, η ταυτόχρονη και έγκαιρη λειτουργία τους από την αρχή της σχολικής χρονιάς, όταν και όπου κρίνεται απαραίτητο, είναι βέβαιο ότι λειτουργεί θετικά.

Δείκτης αξιολόγησης 5.2. Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Η ανάπτυξη και εφαρμογή ουσιαστικών σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου, προϋποθέτει την ύπαρξη ενός μορφωτικού σχεδίου ικανού να εμπνεύσει την κοινωνική και εκπαιδευτική πλειοψηφία. Το σημερινό μορφωτικό σχέδιο και η υλική του μορφή, το πρόγραμμα σπουδών, τα διδακτικά εγχειρίδια και το πλήθος των ασυντόνιστων μεταξύ τους «καινοτόμων» προγραμμάτων, περιορίζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των σχετικών πρωτοβουλιών και καθιστούν, μοιραία, αποσπασματικές τις πρωτοβουλίες που κατορθώνουν να επιβιώσουν στο περιβάλλον αποθάρρυνσης που δημιουργεί η υποβάθμιση του σχολείου και των ανθρώπων του.

Αποτελέσματα του σχολείου

Τομέας 6: Εκπαιδευτικά αποτελέσματα

Δείκτης 6.1. Φοίτηση και διαρροή των μαθητών

Η τακτική φοίτηση στο σχολείο δυσχεραίνεται από την περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας εξαιτίας της κρίσης και της έλλειψης κεντρικού σχεδιασμού αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών και κοινωνικών προβλημάτων που βιώνουν μαθητές αυτών των «ομάδων». Όλοι οι παράγοντες που δυσχεραίνουν τη συνεργασία του σχολείου με τους γονείς, εμφανίζονται κι εδώ, δημιουργώντας εμπόδια στην τακτική φοίτηση αρκετών μαθητών.

Δείκτης 6.2. Επιτεύγματα και πρόοδος των μαθητών

Πάγιο εύρημα σχετικών ερευνών είναι η διαπίστωση ότι η κοινωνική προέλευση των μαθητών αποτελεί τον καθοριστικότερο παράγοντα για τη σχολική επιτυχία. Με δεδομένη την έκρηξη φτώχειας που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία και σε συνδυασμό με την ανασφάλεια που αυτή συνεπάγεται γίνεται φανερό ότι η πρόοδος όλων των μαθητών αποτελεί ένα όλο και πιο δύσκολο στοίχημα για τα σχολεία. Η φτώχεια των ίδιων των σχολείων, η υποβάθμιση και η ανασφάλεια των εκπαιδευτικών κάνει το στοίχημα ακόμα πιο δύσκολο. Τέλος, η μικρή ανταπόδοση που μπορεί πια να εξασφαλίσει μια επιτυχημένη, κοπιαστική και ακριβή εκπαιδευτική σταδιοδρομία, μειώνει τα κίνητρα που παλιότερα εξόπλιζαν τους μαθητές στο μορφωτικό τους αγώνα. Τα προβλήματα που προκύπτουν από το πρόγραμμα σπουδών και τα διδακτικά εγχειρίδια δυσκολεύουν ακόμα παραπέρα τα πράγματα.

Δείκτης 6.3. Ατομική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών

Τα σχολεία δεν μπορούν να διασφαλίσουν, αποκλειστικά, τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς υπάρχουν σημαντικότεροι παράμετροι γι’ αυτήν στην παιδική ζωή. Μπορούν βέβαια να την ενισχύσουν και αυτό είναι σημαντικό. Ωστόσο, ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της σχολικής επίδοσης, όπως αυτός καθορίζεται από την κοινωνική λειτουργία του σχολείου, δεν την ευνοεί. Οι προσπάθειες διαμόρφωσης υπεύθυνων και ενεργών πολιτών συγκρούονται με το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών.

Τομέας 7: Αποτελέσματα του σχολείου

Δείκτης 7.1. Επίτευξη των στόχων του σχολείου

Σε ό, τι αφορά στα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών, η σχολική δουλειά επηρεάζεται αρνητικά από την κοινωνική, οικονομική και πολιτική συγκυρία όπως φάνηκε στους περισσότερους από τους δείκτες που προηγήθηκαν. Για να είναι αποτελεσματικές οι προσπάθειες που καταβάλλουμε στο εσωτερικό του σχολείου πρέπει να συνοδευτούν από ευρύτερες αλλαγές στην εκπαιδευτική, κοινωνική και οικονομική πολιτική.

2.
ΘΕΜΑ: « Κείμενο ενιαίας απάντησης στην Α.Ε.Ε. για τα Νηπιαγωγεία»

Συναδέλφισσες - Συνάδελφοι

Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε., σε συνέχεια του κειμένου που σας απέστειλε ως κείμενο - απάντηση σχετικά με τη διαδικασία της Α.Ε.Ε. ώστε με συντεταγμένο τρόπο ο κλάδος να σταθεί απέναντι στις πιέσεις του Υπουργείου Παιδείας, ακυρώνοντας, μέσα από την ενιαία μορφή της απάντησης – έκθεσης, την προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να επιβάλει με μονομερείς, αυταρχικές ενέργειες την αξιολόγηση – χειραγώγηση, σας κοινοποιεί ανάλογο κείμενο προσαρμοσμένο για τις σχολικές μονάδες Προσχολικής Αγωγής.
Για τη σύνταξη του κειμένου χρησιμοποιήθηκαν, και πάλι, ως βάση κείμενα Συλλόγων που κοινοποιήθηκαν στην Ομοσπονδία καθώς και ανάλογο κείμενο οδηγιών του Ι.Π.Ε.Μ. – Δ.Ο.Ε.

Α. Ταυτότητα σχολείου

Όνομα:
Οργανικότητα:
Λειτουργικότητα τη χρονιά που πέρασε:

Β. Διαδικασίες Α.Ε.Ε.

Β1. Το ιστορικό πλαίσιο

Στις ….. Απριλίου ο/η διευθυντής/ντρια του σχολείου μας συγκρότησε ομάδες εργασίας όπως τον/την υποχρέωνε η υπουργική εγκύκλιος της 24ης Μαρτίου 2014.
Στην πράξη ανάθεσης του Διευθυντή καθώς και στα κείμενα που συνέταξαν οι εκπαιδευτικοί λαμβάνοντας την εντολή συγκρότησης των ομάδων σημειώθηκε η άποψη ότι η εγκύκλιος του Υπουργείου ήταν παράνομη. Αυτό έγινε σύμφωνα με τον Υπαλληλικό Κώδικα, παρ. 2 του άρθρο 25 του Ν. 3528/2007 (όπως αναφέρει και η γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε.), όπου ορίζεται ότι « Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Όταν όμως εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτέλεση, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Η διαταγή δεν προσκτάται νομιμότητα εκ του ότι ο υπάλληλος οφείλει να υπακούσει σε αυτήν».

Β2. Το Πρόγραμμα Σπουδών ως μέτρο της σχολικής μονάδας

Το Πρόγραμμα Σπουδών αποτελεί το ρητό ή άρρητο μέτρο για τους περισσότερους από τους δείκτες σύμφωνα με τους οποίους καλούμαστε να αποτυπώσουμε με την παρούσα Γενική Εκτίμηση την Εικόνα του Σχολείου.
Ωστόσο το τρέχον πρόγραμμα σπουδών του νηπιαγωγείου είναι διχασμένο ανάμεσα σε ένα επίσημο πρόγραμμα σπουδών και σε πιλοτικά προγράμματα. Καμία αξιολόγηση των πιλοτικών προγραμμάτων δεν έχει γίνει προκειμένου να λειτουργήσει μια βελτιωτική διαδικασία σε ότι αφορά το υπάρχων πρόγραμμα ,που υπάρχει από το 2003.
Το βασικό μέτρο λοιπόν με το οποίο καλούμαστε να κρίνουμε τη σχολική μας μονάδα έχει τεράστια προβλήματα. Δε δημιουργεί, όπως θα έπρεπε, τη σταθερή βάση λειτουργίας για το σχολείο και, παραδόξως, μένει έξω από κάθε αποτίμηση στο πλαίσιο της Α.Ε.Ε.

Β3 Η προσέγγιση της αποτύπωσης

Με δεδομένη την ακαταλληλότητα του μέτρου, επιλέγουμε να αναδείξουμε, κυρίως, τους ευρύτερους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Η επιλογή μας αυτή στηρίζεται:
Α. στο γεγονός ότι η γενική εκτίμηση της σχολικής μονάδας θα αποτελέσει το θεμέλιο για τον καθορισμό των σχεδίων δράσης της. Οφείλουμε, επομένως, να εντοπίσουμε τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων, ακόμα και αν η αντιμετώπισή τους είναι πολύ δύσκολη, παρά να καταπιαστούμε με ενέργειες που φαίνονται μεν εφικτές, αλλά δεν μπορούν να λύσουν πραγματικά προβλήματα,

Β. στην εκτίμηση ότι (με δεδομένο το ευρύτερο πλαίσιο) τα προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της σχολικής μονάδας, αντιμετωπίζονται ήδη ικανοποιητικά, και

Γ. στη θέση ότι η εξυπηρέτηση των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών μας δεν απαιτεί την ανάδειξη των μικρών διαφορών (στα «σημεία υπεροχής» ή στις «αδυναμίες» ) μεταξύ των σχολικών μονάδων, αλλά την ανάδειξη και αντιμετώπιση των βασικών αδυναμιών που δημιουργούν για τα σχολεία ένα ενιαίο πλέγμα προβληματισμών.

Β 4. Γιατί είναι ανέφικτη η χρήση τετραβάθμιας κλίμακας

Εκείνο, επίσης, που θέτει σοβαρά εκπαιδευτικά προβλήματα αλλά και ζητήματα επιστημονικότητας είναι το γεγονός ότι από το υλικό της ΑΕΕ, προτείνεται η επιλογή του εργαλείου της τετραβάθμιας κλίμακας (1-2-3-4) για την μελέτη ενός δύσκολου και περίπλοκου ερευνητικού πεδίου, όπως είναι το σχολείο και η σχολική τάξη. Η επιλογή αυτή δεν καθιστά σαφές, όπως απαιτείται στην εκπαιδευτική ερευνητική μεθοδολογία, ποιες είναι οι ποιοτικές αντιστοιχίσεις του κάθε επιπέδου, πώς διακρίνεται το σημείο μετάβασης από το ένα επίπεδο στο άλλο (ώστε να εξασφαλίζεται η διακριτότητα του καθενός), αλλά και τι αξία προσδίδεται σε αυτά από διαφορετικά ερευνητικά υποκείμενα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Για το λόγο αυτό στη διαδικασία δε χρησιμοποιούμε την τετραβάθμια κλίμακα.

Γ. Φύλλο Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου

Δεδομένα του σχολείου

Τομέας 1: Μέσα και πόροι

Δείκτης 1.1. Σχολικός χώρος, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι

Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σχολείο είναι η ύπαρξη των απαραίτητων για τη λειτουργία του οικονομικών πόρων. Η διαρκής μείωσή τους μας έχει φέρει σε πολύ δύσκολη θέση. Το σχολείο αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να περιορίζουμε, αναγκαστικά, τις παιδαγωγικές και διδακτικές μας πρωτοβουλίες σε όσες έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος.
Σκοπός του προγράμματος του νηπιαγωγείου είναι να βοηθήσει τα παιδιά μέσα από βιωματικές καταστάσεις να επεκτείνουν τις πρώτες τους γνώσεις μέσα σε ένα ελκυστικό, ασφαλές, φιλικό και πλούσιο σε ερεθίσματα περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός της έλλειψης Η/Υ από πολλά νηπιαγωγεία ενώ ταυτόχρονα απαιτείται η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου, χωρίς να διδάσκεται το συγκεκριμένο διδακτικό αντικείμενο. Γι’ αυτό οι αίθουσες διδασκαλίας θα πρέπει να είναι οργανωμένες για να υποστηρίζουν μια συνεργατική προσέγγιση της μάθησης και να προσφέρουν ευκαιρίες για έρευνα και ανακαλύψεις. Κάτι που δεν μπορεί να υποστηριχθεί μέσα σε μικρούς και ακατάλληλους χώρους οι οποίοι δεν επαρκούν για τις αναλογίες μαθητών ανά εκπαιδευτικό που απαιτεί το υπουργείο.
Ως προς την ασφάλεια θα πρέπει, επιτέλους, να υπάρξει ένα σύστημα πιστοποίησης που να εξετάζει όλους εκείνους τους παράγοντες που συνιστούν την ασφάλεια ενός σχολικού κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου. Ο έλεγχος να είναι υποχρεωτικός για όλα τα σχολικά κτίρια (και όχι μόνο για τα ιδιωτικά σχολεία) να διενεργείται από εξειδικευμένη ομάδα ανθρώπων και να χορηγούνται πιστοποιητικά ασφάλειας. Χαρακτηριστικό αποτελεί η διάσταση απόψεων που υπάρχει ανάμεσα στο υπουργείο το οποίο προϋποθέτει ορισμένα τετραγωνικά μέτρα ανά μαθητή και στον νόμο για την πυρασφάλεια που προϋποθέτει άλλα. Εδώ είναι ακριβώς που εντοπίζεται το κενό νόμου όσον αφορά την οργάνωση και λειτουργία των αιθουσών. Δηλώνουμε αναρμόδιοι να κάνουμε οποιαδήποτε αξιολογική κρίση για την ασφάλεια του κτιρίου, εφόσον δεν έχουμε ούτε τη γνώση, ούτε την εμπειρία αλλά ούτε και την πληροφόρηση για τα υλικά κατασκευής αυτού, την στατικότητά του και φυσικά την ασφάλεια των μαθητών και των εκπαιδευτικών.

Δείκτης 1.2 Στελέχωση του σχολείου

Το σχολείο μας κάλυψε το σύνολο των (αναγνωρισμένων) αναγκών του σε διδακτικό προσωπικό πολύ μετά την αρχή της σχολικής χρονιάς. Η κάλυψη όλων των αναγκών θα έπρεπε να ολοκληρώνεται στο τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα αποτελεί και ο ανεπαρκής τρόπος καθορισμού των ίδιων των αναγκών. Η ύπαρξη σχολικής αποτυχίας, η συγκέντρωσή της σε συνήθη κοινωνικά προφίλ και η δυνατότητα έγκαιρου εντοπισμού της, θα έπρεπε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι ανάγκες για εκπαιδευτικό προσωπικό με τρόπο που να επιδιώκει την καθολική σχολική επιτυχία. Τέλος, η μονιμοποίηση των συναδέλφων με ελαστικές σχέσεις εργασίας θα βοηθήσει την αποστολή των σχολείων, αφού με αυτόν τον τρόπο θα σταθεροποιηθούν οι ομάδες συνεργασίας στα σχολεία, θα περιοριστεί η γενικευμένη ανασφάλεια και θα ενισχυθεί η δημιουργικότητα και την αφοσίωση όλων μας.

Διαδικασίες του σχολείου

Τομέας 2: Ηγεσία και διοίκηση του σχολείου

Δείκτης 2.1 Οργάνωση και συντονισμός της σχολικής ζωής

Η διατύπωση οράματος, επιδιώξεων, στόχων και αξιών που διέπουν τη σχολική ζωή, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το γενικό εκπαιδευτικό όραμα, τις επιδιώξεις και τους στόχους της εκπαιδευτικής πολιτικής. Με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο αυτό η διατύπωση οράματος, επιδιώξεων και στόχων για κάθε σχολείο ξεχωριστά, είναι πάρα πολύ δύσκολη αφού η διαμόρφωση ενός συμμετοχικού, συλλογικού και συνεργατικού πλαισίου εργασίας όλων των παραγόντων της σχολικής ζωής υπονομεύεται από την πρακτική του διαχωρισμού τους σε αξιολογητές και αξιολογούμενους, σε ηγεσία και προσωπικό, σε ανεπαρκείς, επαρκείς, πολύ καλούς και εξαίρετους. Επιπλέον οι συνθήκες εργασίας και οι αυξημένες υποχρεώσεις της Προϊσταμένης δεν αφήνουν περιθώρια ουσιαστικής συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς.

Δείκτης 2.2 Διαχείριση και αξιοποίηση μέσων και πόρων

Ο δείκτης αυτός δεν αντιστοιχεί σε κάποια πραγματικότητα, γιατί για να μπορεί η διαχείριση να είναι ή να μην είναι ορθολογική, θα πρέπει να υπάρχουν πόροι προς διαχείριση. Τη σχολική χρονιά που διανύουμε, οι πόροι των σχολείων ήταν τόσο περιορισμένοι, που δεν υπήρχε καμία δυνατότητα διαχείρισή τους, πέρα από την κάλυψη των άμεσων υποχρεώσεων. Σε ό, τι αφορά την αξιοποίηση των μέσων που διαθέτουν τα σχολεία, προβλήματα παρουσιάζονται στη συντήρηση τους, αφού αυτή απαιτεί πόρους που δεν υπάρχουν. Η συντήρηση των μέσων κάθε σχολείου πρέπει να καλύπτεται από τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού. Σε διαφορετική περίπτωση εγκαταλείπεται σε ένα πλήθος παραγόντων, που δε θα έπρεπε να υφίστανται στο δημόσιο σχολείο, σημαντικότερος από τους οποίους είναι η οικονομική ευρωστία των γονέων.

Δείκτης 2.3 Αξιοποίηση, υποστήριξη και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού

Ο δείκτης αυτός, όπως σε μεγάλο βαθμό και οι προηγούμενοι του ίδιου τομέα, υπονομεύει τη διαμόρφωση συμμετοχικού, συλλογικού και συνεργατικού πλαισίου εργασίας. Από την άλλη πλευρά μοιάζει να αγνοεί την πραγματικότητα των σχολείων: τις απελπιστικά περιορισμένες δυνατότητες ενδοσχολικής επιμόρφωσης, αλλά και την αποθάρρυνση που γεννά η συνεχής κοινωνική και οικονομική υποβάθμιση των εκπαιδευτικών . Η κατάργηση, αντί της επέκτασης, του επιτυχημένου θεσμού της μετεκπαίδευσης αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στο μορφωτικό αγώνα των εκπαιδευτικών της πράξης.

Τομέας 3: Διδασκαλία και μάθηση

Δείκτης 3.1 Ανάπτυξη και εφαρμογή διδακτικών πρακτικών

Η υιοθέτηση ποικίλων διδακτικών μεθόδων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των μαθητών και με το αντικείμενο της διδασκαλίας αντιμετωπίζει στο σχολείο μας, όπως και σε όλα τα άλλα, δύο εμπόδια. Η ελλιπής οικονομική ενίσχυση του σχολείου καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή διδακτικών μεθόδων που προϋποθέτουν κάποιο κόστος. Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις, η αγορά βιβλίων, χαρτών, υλικών για εργασίες και πειράματα, ή για την παρουσίαση κάποιων εργασιών, αναγκαστικά αντιμετωπίζονται ως πολυτέλεια και περιορίζονται δραστικά. Ακόμα μεγαλύτερο εμπόδιο αποτελούν τα υπερβολικά φορτωμένα αναλυτικά προγράμματα, καθώς επιβάλλουν εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς διδασκαλίας και μαζί με αυτούς τις παραδοσιακές διδακτικές μεθόδους. Μια θετική εξέλιξη στο πεδίο αυτό αποτελεί η διάχυση μεγάλης ποικιλίας διδακτικού υλικού που παράγεται από συναδέλφους της πράξης και διαδίδεται εύκολα από το διαδίκτυο στο πλαίσιο της συναδελφικότητας.

Δείκτης 3.2 Ανάπτυξη και εφαρμογή παιδαγωγικών πρακτικών και πρακτικών αξιολόγησης των μαθητών

Οι προσπάθειες αξιοποίησης διαμορφωτικών πρακτικών αξιολόγησης για την ανατροφοδότηση της διδασκαλίας εμποδίζονται από δυνάμεις που υπερβαίνουν τα όρια της σχολικής μονάδας και αφορούν τον κοινωνικό ρόλο της εκπαίδευσης στην αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων. Το σχολείο (επικυρώνοντας άνισες σχολικές επιδόσεις) συμβάλλει στην κατανομή της νέας γενιάς σε άνισες θέσεις στον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας. Χωρίς την ύπαρξη κάποιας ευρύτερης κοινωνικής, παιδαγωγικής και πολιτικής αμφισβήτησης αυτής της πραγματικότητας, κάθε αξιολόγηση μεταφράζεται από τους παραλήπτες της ως κατάταξη στην ιεραρχία της σχολικής επιτυχίας, ανεξάρτητα από τις προθέσεις των εκπαιδευτικών. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατόν να μελετηθούν οι παιδαγωγικές πρακτικές χωρίς να ληφθούν υπόψη οι παιδαγωγικές αρχές πάνω στις οποίες θεμελιώνονται. Γιατί, για να μελετήσουμε τις πρακτικές του δασκάλου οφείλουμε πρώτα να αποτιμήσουμε το αναλυτικό πρόγραμμα και το σχολικό εγχειρίδιο, στοιχεία που αναπόδραστα καθοδηγούν τον εκπαιδευτικό και οριοθετούν το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Τομέας 4: Κλίμα και σχέσεις του σχολείου

Δείκτης 4.1. Σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών και μεταξύ των μαθητών

Το φορτωμένο αναλυτικό πρόγραμμα δυσχεραίνει την υποστήριξη από το σχολείο κοινωνικών πρακτικών που ευνοούν τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Τέτοιες σχέσεις ευνοούνται, κυρίως, από δραστηριότητες που οργανώνονται στο περιθώριο της διδασκαλίας ή και από πρακτικές που αυθόρμητα γεννιούνται στα πλαίσια της διδασκαλίας. Το σχολείο οφείλει να λάβει σοβαρότερα υπόψη του τις σχέσεις αυτές, στον καταρτισμό του προγράμματος σπουδών. Σε κάθε περίπτωση, η επιστημονική στάση έναντι της ανθρώπινης συμπεριφοράς / δράσης προϋποθέτει τη μελέτη των κινήτρων της και, ιδιαίτερα, των κοινωνικών συνθηκών που γεννούν αυτά τα κίνητρα. Αυτά προφανώς δεν μπορεί να θεωρούνται αποκλειστικά σχολική υπόθεση.

Δείκτης 4.2 Σχέσεις του σχολείου με γονείς και συνεργασίες με εκπαιδευτικούς – κοινωνικούς φορείς

Η συνεργασία του σχολείου με τους γονείς δυσχεραίνεται από την κοινωνική και οικονομική περιθωριοποίηση όλο και μεγαλύτερου αριθμού γονέων (μέσα από την έκρηξη της ανεργίας, την απορρύθμιση των ωραρίων των εργαζομένων, την περαιτέρω μαζικοποίηση της φτώχειας, την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, τη διάλυση των όποιων μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας). Για τους γονείς αυτούς υπάρχουν πολύ πιο πιεστικές καθημερινές προτεραιότητες από τη συνεργασία με το σχολείο. Παράλληλα, οι γονείς μαθητών με χαμηλές επιδόσεις αποδέχονται συνήθως μοιρολατρικά την πραγματικότητα αυτή, αποφεύγοντας την αναμέτρηση μαζί της. Η δημιουργία και η δημόσια χρηματοδότηση μόνιμων αντισταθμιστικών δομών θα επηρέαζε θετικά τη δυνατότητα του σχολείου να συνεργαστεί μαζί τους.

Τομέας 5: Προγράμματα, παρεμβάσεις και δράσεις βελτίωσης

Δείκτης 5.1. Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίες υποστηρικτικές και αντισταθμιστικές παρεμβάσεις

Οι αντισταθμιστικές παρεμβάσεις είναι μια απαραίτητη πτυχή της σχολικής ζωής αν θέλουμε να υλοποιήσουμε τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών. Η φετινή περιπέτεια της ενισχυτικής διδασκαλίας, σχετικά με το δικαίωμα των εκπαιδευτικών να συμπληρώνουν με αυτή το υποχρεωτικό διδακτικό τους ωράριο, αποδεικνύει τον προβληματικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η εκπαιδευτική πολιτική το θέμα της αντισταθμιστικής αγωγής. Η ουσιαστική υποστήριξη των αντισταθμιστικών προγραμμάτων απαιτεί γενναία αλλαγή πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμούμε ότι, η λειτουργία Τμήματος Ένταξης στο σχολείο δεν έρχεται σε αντίθεση με τη λειτουργία της Παράλληλης Στήριξης αλλά και της ενισχυτικής διδασκαλίας. Αντίθετα, η ταυτόχρονη και έγκαιρη λειτουργία τους από την αρχή της σχολικής χρονιάς, όταν και όπου κρίνεται απαραίτητο, είναι βέβαιο ότι λειτουργεί θετικά.

Δείκτης αξιολόγησης 5.2. Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Η ανάπτυξη και εφαρμογή ουσιαστικών σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου, προϋποθέτει την ύπαρξη ενός μορφωτικού σχεδίου ικανού να εμπνεύσει την κοινωνική και εκπαιδευτική πλειοψηφία. Το σημερινό μορφωτικό σχέδιο και η υλική του μορφή, το πρόγραμμα σπουδών, τα διδακτικά εγχειρίδια και το πλήθος των ασυντόνιστων μεταξύ τους «καινοτόμων» προγραμμάτων, περιορίζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των σχετικών πρωτοβουλιών και καθιστούν, μοιραία, αποσπασματικές τις πρωτοβουλίες που κατορθώνουν να επιβιώσουν στο περιβάλλον αποθάρρυνσης που δημιουργεί η υποβάθμιση του σχολείου και των ανθρώπων του.

Αποτελέσματα του σχολείου

Τομέας 6: Εκπαιδευτικά αποτελέσματα

Δείκτης 6.1. Φοίτηση και διαρροή των μαθητών

Η τακτική φοίτηση στο σχολείο δυσχεραίνεται από την περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας εξαιτίας της κρίσης και της έλλειψης κεντρικού σχεδιασμού αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών και κοινωνικών προβλημάτων που βιώνουν μαθητές αυτών των «ομάδων». Όλοι οι παράγοντες που δυσχεραίνουν τη συνεργασία του σχολείου με τους γονείς, εμφανίζονται κι εδώ, δημιουργώντας εμπόδια στην τακτική φοίτηση αρκετών μαθητών. Η επιλογή των προνηπίων με κλήρωση και πολλές φορές ο αποκλεισμός τους, στερεί από πολλά παιδιά το δικαίωμα φοίτησης στο νηπιαγωγείο. Η εκπαίδευση πρέπει να δίνει ευκαιρίες σε όλους και να μην κατηγοριοποιεί.

Δείκτης 6.2. Επιτεύγματα και πρόοδος των μαθητών

Πάγιο εύρημα σχετικών ερευνών είναι η διαπίστωση ότι η κοινωνική προέλευση των μαθητών αποτελεί τον καθοριστικότερο παράγοντα για τη σχολική επιτυχία. Με δεδομένη την έκρηξη φτώχειας που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία και σε συνδυασμό με την ανασφάλεια που αυτή συνεπάγεται γίνεται φανερό ότι η πρόοδος όλων των μαθητών αποτελεί ένα όλο και πιο δύσκολο στοίχημα για τα σχολεία. Η φτώχεια των ίδιων των σχολείων, η υποβάθμιση και η ανασφάλεια των εκπαιδευτικών κάνει το στοίχημα ακόμα πιο δύσκολο. Τέλος, η μικρή ανταπόδοση που μπορεί πια να εξασφαλίσει μια επιτυχημένη, κοπιαστική και ακριβή εκπαιδευτική σταδιοδρομία, μειώνει τα κίνητρα που παλιότερα εξόπλιζαν τους μαθητές στο μορφωτικό τους αγώνα. Τα προβλήματα που προκύπτουν από το πρόγραμμα σπουδών και τα διδακτικά εγχειρίδια δυσκολεύουν ακόμα παραπέρα τα πράγματα.

Δείκτης 6.3. Ατομική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών

Τα σχολεία δεν μπορούν να διασφαλίσουν, αποκλειστικά, τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς υπάρχουν σημαντικότεροι παράμετροι γι’ αυτήν στην παιδική ζωή. Μπορούν βέβαια να την ενισχύσουν και αυτό είναι σημαντικό. Ωστόσο, ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της σχολικής επίδοσης, όπως αυτός καθορίζεται από την κοινωνική λειτουργία του σχολείου, δεν την ευνοεί. Οι προσπάθειες διαμόρφωσης υπεύθυνων και ενεργών πολιτών συγκρούονται με το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών.

Τομέας 7: Αποτελέσματα του σχολείου

Δείκτης 7.1. Επίτευξη των στόχων του σχολείου

Σε ό, τι αφορά στα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών, η σχολική δουλειά επηρεάζεται αρνητικά από την κοινωνική, οικονομική και πολιτική συγκυρία όπως φάνηκε στους περισσότερους από τους δείκτες που προηγήθηκαν. Για να είναι αποτελεσματικές οι προσπάθειες που καταβάλλουμε στο εσωτερικό του σχολείου πρέπει να συνοδευτούν από ευρύτερες αλλαγές στην εκπαιδευτική, κοινωνική και οικονομική πολιτική.

3
ΘΕΜΑ: « Κείμενο ενιαίας απάντησης στην Α.Ε.Ε. για τις Σ.Μ.Ε.Α.»

Συναδέλφισσες - Συνάδελφοι

Το Δ.Σ. της Δ.Ο.Ε., σε συνέχεια των κειμένων απάντησης που σας απέστειλε ως σχετικά με τη διαδικασία της Α.Ε.Ε. για τα Δημοτικά Σχολεία και τις σχολικές μονάδες Προσχολικής Αγωγής, ώστε με συντεταγμένο τρόπο ο κλάδος να σταθεί απέναντι στις πιέσεις του Υπουργείου Παιδείας, ακυρώνοντας, μέσα από την ενιαία μορφή της απάντησης – έκθεσης, την προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να επιβάλει με μονομερείς, αυταρχικές ενέργειες την αξιολόγηση – χειραγώγηση, σας κοινοποιεί ανάλογο κείμενο προσαρμοσμένο για τις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής.
Για τη σύνταξη του κειμένου χρησιμοποιήθηκαν, και πάλι, ως βάση κείμενα Συλλόγων που κοινοποιήθηκαν στην Ομοσπονδία καθώς και ανάλογο κείμενο οδηγιών του Ι.Π.Ε.Μ. – Δ.Ο.Ε.

Α. Ταυτότητα σχολείου

Όνομα:
Οργανικότητα:
Λειτουργικότητα τη χρονιά που πέρασε:

Β. Διαδικασίες Α.Ε.Ε.

Β1. Το ιστορικό πλαίσιο

Στις ….. Απριλίου ο/η διευθυντής/ντρια του σχολείου μας συγκρότησε ομάδες εργασίας όπως τον/την υποχρέωνε η υπουργική εγκύκλιος της 24ης Μαρτίου 2014.
Στην πράξη ανάθεσης του Διευθυντή καθώς και στα κείμενα που συνέταξαν οι εκπαιδευτικοί λαμβάνοντας την εντολή συγκρότησης των ομάδων σημειώθηκε η άποψη ότι η εγκύκλιος του Υπουργείου ήταν παράνομη. Αυτό έγινε σύμφωνα με τον Υπαλληλικό Κώδικα, παρ. 2 του άρθρο 25 του Ν. 3528/2007 (όπως αναφέρει και η γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε.), όπου ορίζεται ότι « Ο υπάλληλος οφείλει να υπακούει στις διαταγές των προϊσταμένων του. Όταν όμως εκτελεί διαταγή, την οποία θεωρεί παράνομη, οφείλει, πριν την εκτέλεση, να αναφέρει εγγράφως την αντίθετη γνώμη του και να εκτελέσει τη διαταγή χωρίς υπαίτια καθυστέρηση. Η διαταγή δεν προσκτάται νομιμότητα εκ του ότι ο υπάλληλος οφείλει να υπακούσει σε αυτήν».

Β2. Το Πρόγραμμα Σπουδών ως μέτρο της σχολικής μονάδας

Το Πρόγραμμα Σπουδών αποτελεί το ρητό ή άρρητο μέτρο για τους περισσότερους από τους δείκτες σύμφωνα με τους οποίους καλούμαστε να αποτυπώσουμε με την παρούσα Γενική Εκτίμηση την Εικόνα του Σχολείου.
Ωστόσο το τρέχον πρόγραμμα σπουδών είναι διχασμένο ανάμεσα σε ένα επίσημο πρόγραμμα σπουδών και σε πιλοτικά προγράμματα. Καμία αξιολόγηση των πιλοτικών προγραμμάτων δεν έχει γίνει προκειμένου να λειτουργήσει μια βελτιωτική διαδικασία σε ότι αφορά το υπάρχων πρόγραμμα ,που υπάρχει από το 2003.
Το βασικό μέτρο λοιπόν με το οποίο καλούμαστε να κρίνουμε τη σχολική μας μονάδα έχει τεράστια προβλήματα. Δε δημιουργεί, όπως θα έπρεπε, τη σταθερή βάση λειτουργίας για το σχολείο και, παραδόξως, μένει έξω από κάθε αποτίμηση στο πλαίσιο της Α.Ε.Ε.

Β3 Η προσέγγιση της αποτύπωσης

Με δεδομένη την ακαταλληλότητα του μέτρου, επιλέγουμε να αναδείξουμε, κυρίως, τους ευρύτερους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Η επιλογή μας αυτή στηρίζεται:
Α. στο γεγονός ότι η γενική εκτίμηση της σχολικής μονάδας θα αποτελέσει το θεμέλιο για τον καθορισμό των σχεδίων δράσης της. Οφείλουμε, επομένως, να εντοπίσουμε τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων, ακόμα και αν η αντιμετώπισή τους είναι πολύ δύσκολη, παρά να καταπιαστούμε με ενέργειες που φαίνονται μεν εφικτές, αλλά δεν μπορούν να λύσουν πραγματικά προβλήματα,

Β. στην εκτίμηση ότι (με δεδομένο το ευρύτερο πλαίσιο) τα προβλήματα που μπορούν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της σχολικής μονάδας, αντιμετωπίζονται ήδη ικανοποιητικά, και

Γ. στη θέση ότι η εξυπηρέτηση των μορφωτικών δικαιωμάτων των μαθητών μας δεν απαιτεί την ανάδειξη των μικρών διαφορών (στα «σημεία υπεροχής» ή στις «αδυναμίες» ) μεταξύ των σχολικών μονάδων, αλλά την ανάδειξη και αντιμετώπιση των βασικών αδυναμιών που δημιουργούν για τα σχολεία ένα ενιαίο πλέγμα προβληματισμών.

Β 4. Γιατί είναι ανέφικτη η χρήση τετραβάθμιας κλίμακας

Εκείνο, επίσης, που θέτει σοβαρά εκπαιδευτικά προβλήματα αλλά και ζητήματα επιστημονικότητας είναι το γεγονός ότι από το υλικό της ΑΕΕ, προτείνεται η επιλογή του εργαλείου της τετραβάθμιας κλίμακας (1-2-3-4) για την μελέτη ενός δύσκολου και περίπλοκου ερευνητικού πεδίου, όπως είναι το σχολείο και η σχολική τάξη. Η επιλογή αυτή δεν καθιστά σαφές, όπως απαιτείται στην εκπαιδευτική ερευνητική μεθοδολογία, ποιες είναι οι ποιοτικές αντιστοιχίσεις του κάθε επιπέδου, πώς διακρίνεται το σημείο μετάβασης από το ένα επίπεδο στο άλλο (ώστε να εξασφαλίζεται η διακριτότητα του καθενός), αλλά και τι αξία προσδίδεται σε αυτά από διαφορετικά ερευνητικά υποκείμενα σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Για το λόγο αυτό στη διαδικασία δε χρησιμοποιούμε την τετραβάθμια κλίμακα.

Γ. Φύλλο Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου

Δεδομένα του σχολείου

Τομέας 1: Μέσα και πόροι

Δείκτης 1.1. Σχολικός χώρος, υλικοτεχνική υποδομή και οικονομικοί πόροι

Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει το σχολείο είναι η ύπαρξη των απαραίτητων για τη λειτουργία του οικονομικών πόρων. Η διαρκής μείωσή τους μας έχει φέρει σε πολύ δύσκολη θέση. Το σχολείο αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του με αποτέλεσμα οι εκπαιδευτικοί να περιορίζουμε, αναγκαστικά, τις παιδαγωγικές και διδακτικές μας πρωτοβουλίες σε όσες έχουν σχεδόν μηδενικό κόστος.

Δείκτης 1.2 Στελέχωση του σχολείου

Το σχολείο μας κάλυψε το σύνολο των (αναγνωρισμένων) αναγκών του σε Εκπαιδευτικό και Ειδικό Εκπαιδευτικό και Βοηθητικό Προσωπικό πολύ μετά την αρχή της σχολικής χρονιάς . Η κάλυψη όλων των αναγκών θα έπρεπε να ολοκληρώνεται στο τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Το καθιερωμένο αυτό γεγονός αποτελεί σημάδι αδιαφορίας και απαξίωσης των ΣΜΕΑΕ, των εργαζομένων σε αυτές, των μαθητών και των γονέων τους. Η κάλυψη όλων των αναγκών σε προσωπικό πρέπει να ολοκληρώνεται στο τέλος της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Οι πολλές κενές οργανικές θέσεις Εκπαιδευτικού και Ειδικού Εκπαιδευτικού και Βοηθητικού Προσωπικού στα σχολεία Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης πρέπει να καλυφθούν άμεσα με μόνιμους διορισμούς γιατί μόνο έτσι θα αποκατασταθεί το κλίμα ασφάλειας και ομαλής λειτουργίας τους, αφού οι σταθερές παιδαγωγικές ομάδες εγγυώνται σε μεγάλο βαθμό την εύρυθμη λειτουργία των σχολείων και την αξιοπιστία του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου.
Ένα επιπρόσθετο πρόβλημα αποτελεί και ο ανεπαρκής τρόπος καθορισμού των ίδιων των αναγκών. Η ύπαρξη σχολικής αποτυχίας, η συγκέντρωση της σε συνήθη κοινωνικά προφίλ και η δυνατότητα έγκαιρου εντοπισμού της, θα έπρεπε να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο καθορίζονται οι ανάγκες για εκπαιδευτικό προσωπικό με τρόπο που να επιδιώκει την καθολική σχολική επιτυχία. Ακόμα, η μονιμοποίηση των συναδέλφων με ελαστικές σχέσεις εργασίας θα βοηθήσει την αποστολή των σχολείων, γιατί θα σταθεροποιηθούν οι σχέσεις συνεργασίας στα σχολεία και θα ενισχυθεί η δημιουργικότητα και η αφοσίωση όλων μας. Ακόμα, ενώ κρίνεται θετικά η μετατροπή του σχολείου μας σε Κέντρο Υποστήριξης των όμορων σχολείων γενικής εκπαίδευσης της περιοχής μας και η διασύνδεσή μας με αυτά, με σκοπό την κάλυψη των εκπαιδευτικών αναγκών αξιολόγησης και υποστήριξης των μαθητών τους, καταλήγει αναποτελεσματικό και αποσπασματικό ως μέτρο αφού δεν τοποθετήθηκαν ειδικότητες Ψυχολόγου και Κοινωνικού Λειτουργού για το σκοπό αυτό. Έτσι δεν καλύπτουμε με ικανοποιητική συχνότητα τη λειτουργία των ΕΔΕΑΥ των συγκεκριμένων σχολείων και από την άλλη αποδυναμώνεται το σχολείο μας από την υποστήριξη των ανωτέρω ειδικοτήτων αφού αναγκάζονται να μοιράζονται σε έξι σχολεία. Επίσης απαραίτητη κρίνεται η θεσμοθέτηση, πρόσληψη και μόνιμη τοποθέτηση σε όλες τις σχολικές μονάδες διοικητικών υπαλλήλων, Ψυχολόγων και Κοινωνικών Λειτουργών για την συμβουλευτική ενίσχυση του έργου των εκπαιδευτικών και την υποστήριξη των μαθητών και των οικογενειών τους καθώς και η πρόσληψη σχολικών φυλάκων, οι οποίοι κακώς απολύθηκαν, για την αποτελεσματική φύλαξη του κτηρίου, της υλικοτεχνικής υποδομής και των μαθητών.

Β. Διαδικασίες του σχολείου
Τομέας 2: Ηγεσία και διοίκηση του σχολείου
Δείκτης 2.1 Οργάνωση και συντονισμός της σχολικής ζωής
Η διατύπωση οράματος, επιδιώξεων, στόχων και αξιών που διέπουν τη σχολική ζωή, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το γενικό εκπαιδευτικό όραμα, τις επιδιώξεις και τους στόχους της εκπαιδευτικής πολιτικής. Με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο αυτό η διατύπωση οράματος, επιδιώξεων και στόχων για κάθε σχολείο ξεχωριστά, είναι πάρα πολύ δύσκολη αφού η διαμόρφωση ενός συμμετοχικού, συλλογικού και συνεργατικού πλαισίου εργασίας όλων των παραγόντων της σχολικής ζωής υπονομεύεται από την πρακτική του διαχωρισμού τους σε αξιολογητές και αξιολογούμενους, σε ηγεσία και προσωπικό, σε ανεπαρκείς, επαρκείς, πολύ καλούς και εξαίρετους.

Δείκτης 2.2 Διαχείριση και αξιοποίηση μέσων και πόρων
Ο δείκτης αυτός δεν αντιστοιχεί σε κάποια πραγματικότητα, γιατί για να μπορεί η διαχείριση να είναι ή να μην είναι ορθολογική, θα πρέπει να υπάρχουν πόροι προς διαχείριση. Τη σχολική χρονιά που διανύουμε, οι πόροι των σχολείων ήταν τόσο περιορισμένοι, που δεν υπήρχε καμία δυνατότητα διαχείρισή τους, πέρα από την κάλυψη των άμεσων υποχρεώσεων. Σε ό, τι αφορά την αξιοποίηση των μέσων που διαθέτουν τα σχολεία, προβλήματα παρουσιάζονται στη συντήρηση τους, αφού αυτή απαιτεί πόρους που δεν υπάρχουν. Η συντήρηση των μέσων κάθε σχολείου πρέπει να καλύπτεται από τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού. Σε διαφορετική περίπτωση εγκαταλείπεται σε ένα πλήθος παραγόντων, που δε θα έπρεπε να υφίστανται στο δημόσιο σχολείο, σημαντικότερος από τους οποίους είναι η οικονομική ευρωστία των γονέων.

Δείκτης 2.3 Αξιοποίηση, υποστήριξη και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού
Ο δείκτης αυτός, όπως σε μεγάλο βαθμό και οι προηγούμενοι του ίδιου τομέα, υπονομεύει τη διαμόρφωση συμμετοχικού, συλλογικού και συνεργατικού πλαισίου εργασίας. Από την άλλη πλευρά μοιάζει να αγνοεί την πραγματικότητα των σχολείων: τις απελπιστικά περιορισμένες δυνατότητες ενδοσχολικής επιμόρφωσης, αλλά και την αποθάρρυνση που γεννά η συνεχής κοινωνική και οικονομική υποβάθμιση των εκπαιδευτικών . Η κατάργηση, αντί της επέκτασης, του επιτυχημένου θεσμού της μετεκπαίδευσης αποτελεί ανασχετικό παράγοντα στο μορφωτικό αγώνα των εκπαιδευτικών της πράξης.

Τομέας 3: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗ
Δείκτης 3.1 Ανάπτυξη και εφαρμογή διδακτικών πρακτικών

Η υιοθέτηση ποικίλων διδακτικών μεθόδων ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των μαθητών και με το αντικείμενο της διδασκαλίας αντιμετωπίζει στο σχολείο μας, όπως και σε όλα τα άλλα, δύο εμπόδια. Η ελλιπής οικονομική ενίσχυση του σχολείου καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την εφαρμογή διδακτικών μεθόδων που προϋποθέτουν κάποιο κόστος. Οι εκπαιδευτικές επισκέψεις, η αγορά βιβλίων, χαρτών, υλικών για εργασίες και πειράματα, ή για την παρουσίαση κάποιων εργασιών, αναγκαστικά αντιμετωπίζονται ως πολυτέλεια και περιορίζονται δραστικά. Ακόμα μεγαλύτερο εμπόδιο αποτελούν τα υπερβολικά φορτωμένα αναλυτικά προγράμματα, καθώς επιβάλλουν εξαιρετικά ταχείς ρυθμούς διδασκαλίας και μαζί με αυτούς τις παραδοσιακές διδακτικές μεθόδους. Μια θετική εξέλιξη στο πεδίο αυτό αποτελεί η διάχυση μεγάλης ποικιλίας διδακτικού υλικού που παράγεται από συναδέλφους της πράξης και διαδίδεται εύκολα από το διαδίκτυο στο πλαίσιο της συναδελφικότητας.

Δείκτης 3.2 Ανάπτυξη και εφαρμογή παιδαγωγικών πρακτικών και πρακτικών αξιολόγησης των μαθητών
Οι προσπάθειες αξιοποίησης διαμορφωτικών πρακτικών για την ανατροφοδότηση της διδασκαλίας εμποδίζονται από δυνάμεις που υπερβαίνουν τα όρια και τις δυνατότητες της σχολικής μονάδας και αφορούν τον κοινωνικό ρόλο της εκπαίδευσης στην αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων. Το σχολείο (επικυρώνοντας άνισες σχολικές επιδόσεις) συμβάλλει στην κατανομή της νέας γενιάς σε άνισες θέσεις στον κοινωνικό καταμερισμό εργασίας. Χωρίς την ύπαρξη κάποιας ευρύτερης κοινωνικής, παιδαγωγικής και πολιτικής αμφισβήτησης αυτής της πραγματικότητας, κάθε αξιολόγηση μεταφράζεται από τους παραλήπτες της ως κατάταξη στην ιεραρχία της σχολικής επιτυχίας, ανεξάρτητα από τις προθέσεις των εκπαιδευτικών. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατόν να μελετηθούν οι παιδαγωγικές πρακτικές χωρίς να ληφθούν υπόψη οι παιδαγωγικές αρχές πάνω στις οποίες θεμελιώνονται. Γιατί, για να μελετήσουμε τις πρακτικές του δασκάλου οφείλουμε πρώτα να έχουμε αποτιμήσει το Πλαίσιο Αναλυτικού Προγράμματος Ειδικής Αγωγής και τα ανύπαρκτα σχολικά εγχειρίδια για τις ΣΜΕΑΕ, στοιχεία που αναπόδραστα καθοδηγούν τον εκπαιδευτικό και οριοθετούν το περιεχόμενο της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Τομέας 4: Κλίμα και σχέσεις του σχολείου
Δείκτης 4.1. Σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών – μαθητών και μεταξύ των μαθητών
Το φορτωμένο αναλυτικό πρόγραμμα δυσχεραίνει την υποστήριξη από το σχολείο κοινωνικών πρακτικών και σχέσεων που ευνοούν τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ των μαθητών. Τέτοιες σχέσεις ευνοούνται είτε από δραστηριότητες που οργανώνονται στο περιθώριο της διδασκαλίας .Το σχολείο οφείλει να λάβει σοβαρότερα υπόψη του τις σχέσεις αυτές, στον καταρτισμό του προγράμματος σπουδών. Σε κάθε περίπτωση, η επιστημονική στάση έναντι της ανθρώπινης συμπεριφοράς / δράσης προϋποθέτει τη μελέτη των κινήτρων της και, ιδιαίτερα, των κοινωνικών συνθηκών που γεννούν αυτά τα κίνητρα. Αυτά προφανώς δεν μπορεί να θεωρούνται αποκλειστικά σχολική υπόθεση.

Δείκτης 4.2 Σχέσεις του σχολείου με γονείς και συνεργασίες με εκπαιδευτικούς – κοινωνικούς φορείς
Η συνεργασία του σχολείου με τους γονείς δυσχεραίνεται καθοριστικά από την κοινωνική, και οικονομική περιθωριοποίηση όλο και μεγαλύτερου αριθμού γονέων (μέσα από την έκρηξη της ανεργίας, την απορρύθμιση των ωραρίων των εργαζομένων, την περαιτέρω μαζικοποίηση της φτώχειας, την αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, τη διάλυση των όποιων μηχανισμών κοινωνικής πρόνοιας). Για τους γονείς αυτούς υπάρχουν πολύ πιο πιεστικές καθημερινές προτεραιότητες από τη συνεργασία με το σχολείο. Παράλληλα, οι γονείς μαθητών αποδέχονται συνήθως μοιρολατρικά την πραγματικότητα αυτή, αποφεύγοντας την αναμέτρηση μαζί της. Η δημιουργία και η δημόσια χρηματοδότηση μόνιμων αντισταθμιστικών δομών θα επηρέαζε/βελτίωνε σημαντικά τη δυνατότητα του σχολείου να συνεργαστεί μαζί τους.

Τομέας 5: Προγράμματα, παρεμβάσεις και δράσεις βελτίωσης
Δείκτης 5.1. Εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτομίες υποστηρικτικές και αντισταθμιστικές παρεμβάσεις
Οι αντισταθμιστικές παρεμβάσεις είναι μια απαραίτητη πτυχή της σχολικής ζωής αν θέλουμε να υλοποιήσουμε τα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών και να σταματήσουμε να επιρρίπτουμε στους αποτυγχάνοντες τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος. Η φετινή περιπέτεια της ενισχυτικής διδασκαλίας, με τις αντιφάσεις σχετικά με το δικαίωμα των εκπαιδευτικών να συμπληρώνουν με αυτή το υποχρεωτικό διδακτικό τους ωράριο, η επιχειρούμενη δραστική περικοπή του θεσμού της παράλληλης στήριξης, η υποβάθμιση του θεσμού των Τμημάτων Ένταξης, η κάλυψη, με μεγάλη καθυστέρηση, των κενών σε Εκπαιδευτικό και Ειδικό Εκπαιδευτικό και Βοηθητικό Προσωπικό στις ΣΜΕΑΕ αποδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η εκπαιδευτική πολιτική το θέμα της αντισταθμιστικής αγωγής. Η ουσιαστική υποστήριξη των αντισταθμιστικών προγραμμάτων απαιτεί αλλαγή εκπαιδευτικής πολιτικής. Σε κάθε περίπτωση, εκτιμούμε ότι, η λειτουργία Τμήματος Ένταξης στο σχολείο δεν έρχεται σε αντίθεση με τη λειτουργία της Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης την ύπαρξη περιπτώσεων Παράλληλης Στήριξης και την στελέχωση των ΣΜΕΑΕ. Αντίθετα, η ταυτόχρονη και έγκαιρη λειτουργία και των τεσσάρων από την αρχή της σχολικής χρονιάς, όταν και όπου κρίνεται απαραίτητο, είναι βέβαιο ότι λειτουργεί θετικά.

Δείκτης 5.2. Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου
Η ανάπτυξη και εφαρμογή ουσιαστικών σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου, προϋποθέτει την ύπαρξη ενός μορφωτικού σχεδίου ικανού να εμπνεύσει την κοινωνική και εκπαιδευτική πλειοψηφία. Το σημερινό μορφωτικό σχέδιο και η υλική του μορφή, το πρόγραμμα σπουδών, τα διδακτικά εγχειρίδια και το πλήθος των ασυντόνιστων μεταξύ τους «καινοτόμων» προγραμμάτων, περιορίζουν σημαντικά την αποτελεσματικότητα των σχετικών πρωτοβουλιών και καθιστούν, μοιραία, αποσπασματικές τις πρωτοβουλίες που κατορθώνουν να επιβιώσουν στο περιβάλλον αποθάρρυνσης που δημιουργεί η υποβάθμιση του σχολείου και των ανθρώπων του.

Γ. Αποτελέσματα του σχολείου
Τομέας 6: Εκπαιδευτικά αποτελέσματα
Δείκτης 6.1. Φοίτηση και διαρροή των μαθητών
Η τακτική φοίτηση στο σχολείο δυσχεραίνεται από την περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας εξαιτίας της κρίσης και των πολιτικών αντιμετώπισής της. Όλοι οι παράγοντες που δυσχεραίνουν τη συνεργασία του σχολείου με τους γονείς, εμφανίζονται κι εδώ, δημιουργώντας εμπόδια στην τακτική φοίτηση των μαθητών.. Ένα σαφές παράδειγμα αποκλεισμού μαθητών από τη φοίτησή τους είναι η κατά κανόνα και καθ’ έτος ύπαρξη προβλήματος με τις μεταφορές των μαθητών των ΣΜΕΑΕ.

Δείκτης 6.2. Επιτεύγματα και πρόοδος των μαθητών
Πάγιο εύρημα σχετικών ερευνών είναι η διαπίστωση ότι καθοριστικότερο παράγοντα για τη σχολική επιτυχία των μαθητών αποτελεί η κοινωνική τους προέλευση. Με δεδομένη την έκρηξη φτώχειας που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία και σε συνδυασμό με την ανασφάλεια που αυτή συνεπάγεται γίνεται φανερό ότι η πρόοδος των μαθητών αποτελεί ένα όλο και πιο δύσκολο στοίχημα για τα σχολεία. Η φτώχεια των ίδιων των σχολείων, η υποβάθμιση και η ανασφάλεια των εκπαιδευτικών κάνει το στοίχημα ακόμα πιο δύσκολο. Τέλος, η μικρή ανταπόδοση που μπορεί πια να εξασφαλίσει μια επιτυχημένη, κοπιαστική και ακριβή εκπαιδευτική σταδιοδρομία, μειώνει τα κίνητρα που παλιότερα εξόπλιζαν τους μαθητές στο μορφωτικό τους αγώνα. Τα προβλήματα που προκύπτουν από το πρόγραμμα σπουδών και τα διδακτικά εγχειρίδια δυσκολεύουν ακόμα παραπέρα τα πράγματα.

Δείκτης 6.3. Ατομική και κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών
Τα σχολεία δεν μπορούν να διασφαλίσουν από μόνα τους τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς υπάρχουν σημαντικότεροι παράμετροι γι’ αυτήν στην παιδική ζωή. Μπορούν βέβαια να μην την εμποδίζουν και αυτό είναι σημαντικό. Ωστόσο, ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας της σχολικής επίδοσης, όπως αυτός καθορίζεται από την κοινωνική λειτουργία του σχολείου, δεν την ευνοεί. Οι προσπάθειες διαμόρφωσης υπεύθυνων και ενεργών πολιτών συγκρούονται με το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών.

Τομέας 7: Αποτελέσματα του σχολείου
Δείκτης 7.1. Επίτευξη των στόχων του σχολείου
Σε ό, τι αφορά στα μορφωτικά δικαιώματα όλων των μαθητών, η σχολική δουλειά επηρεάζεται αρνητικά από την κοινωνική, οικονομική και πολιτική συγκυρία όπως φάνηκε στους περισσότερους από τους δείκτες που προηγήθηκαν. Για να είναι αποτελεσματικές οι προσπάθειες που καταβάλλουμε στο εσωτερικό του σχολείου για τα μορφωτικά δικαιώματα των μαθητών, πρέπει να συνοδευτούν από ευρύτερες αλλαγές στην εκπαιδευτική, κοινωνική και οικονομική πολιτική.

block1

ΔΟΕ-ΕΝΙΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ

Related Post

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου